سونوگرافی سیستم ادراری به چه منظور درخواست میشود؟

دستگاه ادراری ، متشکل از کلیه ، حالب ، مثانه و پیشابراه می باشد. به طور کلی تمامی بخش های دستگاه ادراری از طریق سونوگرافی قابل تشخیص هستند ؛ اما لازم به ذکر است که حالب طبیعی معمولا از آن جا که قطر بسیار کمی دارد و دو جدار آن به صورت مجازی روی هم خوابیده اند ، در سونوگرافی دیده نخواهد شد.

کاربردهای سونوگرافی دستگاه ادراری

سونوگرافی ، کاربردهای متعددی در بررسی دستگاه ادراری دارد که از جمله کاربردهای آن ، می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• بررسی تومورها
• کیست ها و آبسه های کلیه
• تست پروستات و مثانه
• بررسی اندام کلیه در بیماران پیوند کلیه
• هیدرونفروز ناشی از انسداد سنگ یا دیگر توده ها

توجه داشته باشید که برای سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری ( شامل بررسی پروستات و مثانه ) حتما باید مثانه پر باشد. در صورت داشتن سوند فولی حتما کلامپ شود. برای بررسی مثانه و مجاورت آن نیز باید مثانه پر باشد؛ اما مثانه لبریز از ادرار ( به شدت پر ) به علت پس زدن ادرار به حالب و سیستم جمع کننده ادرار و لگنچه های کلیه ممکن است منجر به اشتباه در تشخیص شود. گاهی لازم است که مثانه در دو حالت پر و پس از تخلیه ( مثلا برای بررسی بزرگی پروستات ) سونوگرافی شود.

در بیماران مبتلا به درد حاد پهلو، سونوگرافی می تواند در شناسایی هیدرونفروز ناشی از سنگ، کمک کند بایستی به خاطر داشت که هیدرونفروز یک طرفه یا بدون همراهی با هماچوری ممکن است ناشی از فشار خارجی، ناشی از خونریزی یا خود آنوریسم شکمی و یا سایر توده ها باشد. در بیمارانی که احتباس ادرار ثانویه به انسداد خروجی مثانه ( مثل بزرگی پروستات )، هیدرونفروز دو طرفه دیده می شود. در بیماران مبتلا به درد پهلو به همراه وجود پیوری ( افزایش WBC و چرک در ادرار )، بررسی بیماران از نظر وجود انسداد، سنگ، یا آبسه برای تعیین نیاز به دخالت بیشتر یا تصویر برداری تکمیلی نقش اساسی دارد.

درد قسمت تحتانی و راست شکم

مواردی از پاتولوژی های مربوط به شکم حاد، موجب درد در ناحیه تحتانی و راست شکم شده و سونوگرافی می تواند در بررسی سریع آنها نقش داشته باشد. در خانم هایی که با شروع حاد درد شدید به قسمت تحتانی شکم مراجعه می کنند، پاره شدن حاملگی خارج رحمی ، پیچش یا تورشن تخمدان، و کیست هموراژیک تخمدان بایستی اولین موارد شک بالینی باشد. سونوگرافی روش تصویر برداری انتخابی برای بررسی موارد درد شدید و حاد در ناحیه تحتانی و راست شکم است. همین طور، موارد کمتر اورژانسی، نظیر کیست هموراژیک تخمدان را نیز می تواند مشخص کند.

در بیماران مبتلا به درد حاد سمت راست شکم که به ناحیه کشاله ران پهلو تیر می کشد، سونوگرافی کلیه بایستی برای ارزیابی از نظر هیدرو نفروز ناشی از سنگ مسدود کننده حالب انجام شود. خلاف اشعه ايكس، در تكنولوژى سونوگرافى (اولتراساند) از اشعه و تابش استفاده نمى شود. در عوض، در اين تكنولوژى از امواج صوتى خاصى استفاده مى شود كه توسط گوش انسان قابل شنيدن نيست. انعكاس امواج صوتى بر روى اندام هاى بدن، تصاويرى را خلق مى كند كه دكتر شما با توجه به آن مى تواند اندازه طبیعی کلیه در سونوگرافی ، شكل، مكان و گاها جريان خون در كليه هاى شما را مورد بررسى قرار دهد.

از آنجايى كه در فرايند سونوگرافى اشعه اى تابش نمى شود و يا از رنگ كنتراست استفاده نمى شود، اين تكنولوژى براى كودكان، زنان باردار، و افرادى كه به رنگ حساسيت دارند مناسب است.
علاوه بر اين، براى انجام سونوگرافى نيازى نيست كه مانند ساير آزمايش ها آماده باشيد يا مثلا ناشتا باشيد. گاهى اوقات متخصصان مراقبت هاى بهداشتى ممكن است از شما بخواهند تا با مثانه پر براى انجام آزمايش بياييد. در اين صورت آنها مى توانند حجم مثانه را قبل و بعد از ادرار مورد بررسى قرار دهند. به طور معمول، انجام سونوگرافى دردناك نيست. فقط ممكن است در نقاطى كه دستگاه كه به آن ترانسفورماتور مى گويند با بدن شما تماس حاصل مى كند كمى احساس فشار كنيد.

علاوه بر اين، سونوگرافى كليه همچنين ممكن است در ديگر موارد پزشكى كار برد داشته باشد. چند نمونه از اين موارد در زير ذكرشده است:

• راهنماى فرو بردن سوزن براى نمونه بردارى
• تخليه كيست ها و آبسه ها
• قرار دادن يك نفروستومى يا يك لوله تخليه در كليه

اقدامات قبل از سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری

پزشك شما ممكن است از شما بخواهد تا پيش از انجام اين آزمايش تا حد امكان آب كمترى بنوشيد، مثلا مقدار 07 لیتر آب يا كمى بيشتر. ممكن است از شما خواسته شود تا مثانه خود را پر نگه داريد. اگر هم لازم باشد كه بعد از انجام سونوگرافى مثانه خود را خالى كنيد، ممكن است از شما بخواهند تا در اتاق انتظار مقدار زيادى اب بنوشيد تا مثانه پر شود. به طورمعمول، براى انجام سونوگرافى از مسكن استفاده نمى شود.

پيش از انجام سونوگرافى كليه، ممكن است از شما خواسته شود تا يك فرم رضايت نامه را بخوانيد و امضا كنيد، و در طى آن ضمانت دهيد كه تكنسين اجازه انجام سونوگرافى روى بدن شما را دارد. اگر چیزی وجود دارد که شما متوجه نمى شويد و یا باعث ناراحتی شما می شود، بدون معطلى راجع به آن سؤال بپرسید. لباس راحت بپوشيد. تكنسين مى بايست نوعى ژل را روى پوست بدن شما بمالد. اين ژل به هدايت امواج صوتى كمك مى كند. اين ژل لباس را لك نمى كند، ولى حالتى چسبناك دارد و پاك كردن آن از روى پوست كمى سخت است.

گاهى اوقات ممكن است تكنسين از شما بخواهد تا لباس هاى خود را عوض كنيد و يك گان بيمارستانى بپوشيد. براى انجام سونوگرافى هيچ نوع جواهراتى به همراه نداشته باشيد. حتما تمامى جواهرات و وسايل ارزشمند خود را در منزل بگذاريد. تمامى دستورالعمل هاى اضافى كه تكنسين به شما مى گويد را حتما انجام دهيد.

چگونگی انجام سونوگرافی مجاری ادراری

پزشک شما ممکن است سونوگرافی کلیه را به عنوان یک آزمایش سرپایی درخواست کند، یا اگر در بیمارستان بستری هستید، ممکن است بخشی از آزمایشات تشخیصی بستری شما باشد. هر بيمارستان و كلينيكى داراى پروتوكل هاى مخصوص خود هستند كه از شما مى خواهند طبق آن براى انجام آزمايش آماده شويد، ولى استانداردهايى وجود دارد كه در تمامى آن ها يكسان است. تكنسين از شما خواهد خواست به حالت دمر و روى شكم دراز بكشيد تا براى انجام سونوگرافى به كليه دسترسى داشته باشد.

همان طور كه پيش تر اشاره شد، تكنسين ژلى را روى پوست شما مى مالد تا هدايت امواج صوتى راحت تر شود و تصاوير مورد نظر به دست آيند. تكنسين از يك ترانسفورماتور بر روى پوست بدن شما استفاده مى كند، و آن را در ناحيه مورد نظر قرار مى دهد. ترانسفورماتور هيچ دردى ندارد، فقط ممكن است در محلى كه تكنسين آن را قرار مى دهد شما كمى احساس فشار كنيد، چرا كه تكنسين گاها مجبور است براى پيدا كردن زاويه مناسب و گرفتن بهترين عكس اين دستگاه را روى بدن شما كمى فشار دهد.

ممکن است از شما خواسته شود چند دقيقه موقعیت خود را حفظ کنید، یا از شما خواسته شود كه موقعیت خود را برای یک تصویر واضح تر تنظیم کنید. اگر تكنسين در حال بررسى جريان خون كليه ها باشد، ممكن است صداى ' فش فش' مانندى را بشنويد. وجود اين صدا كاملا طبيعى است. اگر لازم باشد كه كليه هاى شما اسكن شوند، شايد نياز باشد كه با مثانه پر سونوگرافى را انجام دهيد. سپس مثانه را خالى كنيد و با مثانه خالى دوباره سونوگرافى انجام دهيد.

هنگامى كه سونوگرافى تمام شد، تكنسين ژل را از روى بدن شما پاك خواهد كرد. سپس شما مى توانيد لباس خود را بپوشيد و اتاق را ترك كنيد. پزشك جواب سونوگرافی کلیه را به شما اعلام خواهد كرد و شايد لازم باشد پس از انجام سونوگرافى اقداماتى را انجام دهيد.

مشکلات سونوگرافی کلیه

سونوگرافى كليه يك روش بى خطر و مطمئن براى بررسى بيمار و به دست آوردن عكس هاى حياتى بدون استفاده از اشعه است. اكثر مردم نبايد هيچ گونه عوارض جانبى در رابطه با انجام سونوگرافى تجربه كنند. در موارد نادر، بيمار ممكن است حساسيت هاى خفيفى را در ناحيه مورد بررسى احساس كند، كه اين ناراحتى چند ساعت پس از سونوگرافى از بين خواهد رفت.

• سونوگرافی مثانه چگونه انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-03-19تاریخ بروز رسانی : 1400-03-20