چرا گاهی یک سونوگرافی را باید تکرار کرد؟

سونوگرافی نوعی روش تصویربرداری است که در حوزه پزشکی استفاده می‌شود. در این روش تصویربرداری، امواج فراصوتی با فرکانس بالا کاربرد دارد، بنابراین مضرات احتمالی سایر روش‌های تصویربرداری را که در آن از اشعه ایکس استفاده می‌شود، ندارد.

بخشی از دستگاه به نام پروب روی بدن بیمار قرار می‌گیرد. امواج فراصوتی با قرار گرفتن پروب روی بدن به داخل بدن و به سمت عضو مورد نظر ارسال می‌شود. امواج فراصوتی بازگشتی توسط دستگاه دریافت و پروسسورهای موجود در آن با استفاده از رایانه و نرم‌افزارهای تخصصی، امواج فراصوتی دریافتی را به تصویر تبدیل می‌کنند. به این ترتیب تصاویری از اعضای داخلی بدن بیمار تهیه می‌شود که در تشخیص به پزشک کمک بسیار زیادی می‌کند. بسته به نوع سونوگرافی و اینکه کدام قسمت از بدن در حال بررسی است، می توان از سونوگرافی استفاده های مختلفی کرد. گاهی بعد از آزمایش اولیه نیاز است که سونوگرافی تکرار شود. پزشک دلیل این کار را توضیح خواهد داد؛ ولی در مواردی احتمال هرگونه تغییری در یک اختلال در طول زمان وجود دارد. تکرار مجدد سونوگرافی در موارد زیادی بهترین راه برای فهمیدن این امر است که آیا درمان به درستی عمل کرده است یا اینکه اختلال مورد نظر همچنان ثابت است یا اینکه تغییر کرده است.

علت تکرار مجدد سونوگرافی

مهمترین علت ها که پزشک به تکرار مجدد سونوگرافی دستور می دهد:

مشخص کردن علت خونریزی واژینال:

خونریزی در بارداری در نیمه دوم بارداری ممکن است به دلیل جفت باشد که به پزشک کمک میکند علت آن را متوجه شود.

چک کردن روند درست رشد جنین:

اگر جنین شما به خوبی رشد نکرده و یا اندازه قد و وزن با هفته بارداری یکسان نیست سونوگرافی مجدد باعث اطمینان پزشک از وضعیت موجود میشود.

ارزیابی مقدار مایع آمنیوتیک موجود در رحم:

اگر پزشک مشخص کند که شما به مقدار زیاد و یا کم این مایع را در رحم دارید. مشکل ساز است. باید علت مشخص شود و شما به طور منظم سونوگرافی انجام دهید.(تکرار مجدد سونوگرافی)

چک کردن سلامت جنین:

اگر فشارخون و یا دیابت بارداری دارید، پزشک به طور منظم پروفایل بیوفیزیکی جنین از جمله حرکات (نحوه شمارش حرکات جنین) و ضربان قلب او را چک خواهد کرد.

تعیین نوع زایمان شما:

اگر جنین شما بیش از اندازه بزرگ باشد (در دیابت بارداری) و یا اینکه در موقعیت بریچ قرار گرفته و یا جفت دور دهانه رحم را گرفته باشد، شما داوطلب سزارین خواهید شد.(تکرار مجدد سونوگرافی)

مزایای سونوگرافی

• بیشتر روش‌های سونوگرافی غیر تهاجمی بوده و برای انجام آنها از سوزن یا تزریق استفاده نمی‌شود.
• گاهی سونوگرافی ممکن است باعث ناراحتی برخی از افراد شود، اما انجام آن نباید باعث ایجاد درد در بیمار شود.
• سونوگرافی بسیار بی خطر بوده و در آن از پرتوها استفاده نمی‌شود.
• از سونوگرافی به خوبی و راحتی می‌توان برای زیر نظر داشتن وضعیت زن باردار و جنین او استفاده کرد.
• سونوگرافی تصاویر زنده‌ی دقیقی از وضعیت داخلی بدن ارائه می‌دهد، بنابراین به راحتی می‌توان از آن برای انجام نمونه برداری و یا آسپیراسیون استفاده کرد.

کاربرد سونوگرافی

سونوگرافی بارداری برای دریافت اطلاعات در مورد سلامت جنین متولد نشده انجام می‌شود. ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:

• تأیید بارداری
• بررسی اندازه و موقعیت نوزاد متولد نشده
• بررسی کنید تعداد نوزادانی که در رحم هستند.
• تخمین مدت زمان بارداری که به عنوان سن حاملگی شناخته می‌شود.
• بررسی علائم سندرم داون که شامل ضخیم شدن پشت گردن نوزاد است.
• بررسی نقایص مادرزادی در مغز، نخاع، قلب یا سایر قسمت‌های بدن
• بررسی مقدار مایع آمنیوتیک مایع آمنیوتیک مایع شفافی است که در دوران بارداری نوزاد متولد نشده را احاطه می کند و از کودک در برابر آسیب‌های بیرونی و سرما محافظت می‌کند. همچنین به رشد ریه و رشد استخوان کمک می‌کند.

سونوگرافی تشخیصی ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:

• بررسی سرعت و سطح طبیعی جریان خون
• بررسی ساختار قلب
• بررسی انسداد در کیسه صفرا
• بررسی غده تیروئید را از نظر سرطان یا رشد توده غیر سرطانی
• بررسی وجود ناهنجاری در شکم و کلیه‌ها

انواع سونوگرافی

در اصل هفت نوع سونوگرافی وجود داردکه اساس کار آنها یکی است. روش‌های مختلف کار آنها به شرح زیر است:

• سونوگرافی واژینال : در این نوع سونوگرافی مبدل‌های میله‌ای مخصوصی برای معاینه واژن طراحی شده است. با این وسیله از داخل واژن تصاویر سونوگرام برداشته می‌شود. معمولاً این سونوگرافی در اوایل دوران بارداری انجام می‌شود.
• سونوگرافی استاندارد: سونوگرافی‌های سنتی هستند که مبدل بر روی شکم قرار داده می‌شود و تصاویر دو بعدی از جنین در حال رشد نشان می‌دهد.
• سونوگرافی پیشرفته: کار آن شبیه به سونوگرافی استاندارد است که تنها برای مواردی جدی‌تر و از تجهیزات پیشرفته‌تری استفاده می‌شود.
• سونوگرافی داپلر : در این روش تصویربرداری، تغییرات جزئی فرکانس امواج فراصوتی هنگامی‌که با اجسام متحرک مانند سلول‌های خونی برخورد می‌کنند نشان داده می‌شود.
• سونوگرافی سه بعدی : یکی دیگر از انواع سونوگرافی بارداری، نوع سه بعدی است. در این نوع از میله‌ها و نرم‌افزارهای مخصوص برای ایجاد تصاویر سه بعدی از جنین در حال رشد استفاده می‌شود.
• سونوگرافی چهار بعدی یا سونوگرافی سه بعدی پویا: از اسکنرهای مخصوص استفاده می‌شود تا از صورت و حرکات جنین قبل از تولد تصویربرداری کند.
• اکوکاردیوگرافی جنین : از امواج سونوگرافی برای بررسی عملکرد و آناتومی قلب جنین استفاده می‌شود. این نوع سونوگرافی برای تشخیص نقص‌های مادرزادی قلب جنین به کار می‌رود.

آمادگی جهت سونوگرافی

آماده سازی برای انجام سونوگرافی به نوع سونوگرافی بسته دارد. برای برخی از موارد، پزشک از بیمار می‌خواهد که از ۱۲ ساعت قبل از ملاقات ناشتا باشد. در این مدت نباید غذایی خورده شود و یا مایعات نوشیده شود. در دیگر موارد از بیمار خواسته می‌شود که تا ۲ ساعت قبل از سونوگرافی تا ۶ لیوان آب بنوشد و در این مدت از دفع ادرار خودداری کند. در این شرایط تا زمانی که سونوگرافی انجام می‌شود، مثانه باید پر باشد.

عوارض سونوگرافی

سونوگرافی روش عکس‌برداری غیرتهاجمی است که هیچ خطر شناخته‌شده‌ای ندارد. امواج این آزمایش کاملاً بی‌خطر هستند.