کاربرد روش تصویربرداری ام آر آی چیست؟

امروزه ام آر آی یک روش تصویربرداری حساس و یک روش تصویربرداری غیر تهاجمی است که پزشکان برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌ها از آن استفاده می‌کنند. ام آر آی یا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی یک نوع تکنیک پزشکی تصویربرداری است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تولید شده توسط رایانه برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها در بدن استفاده می کند.

بیشتر دستگاه‌های ام‌آر‌آی آهنرباهای بزرگ و لوله ای شکل دارند و هنگامی که بیمار در داخل دستگاه قرار می‌گیرد، میدان مغناطیسی به طور موقت مولکول های آب را در بدن بیمار ترسیم می کنند، سپس امواج رادیویی باعث می شوند این اتم های تراز شده سیگنال های ضعیفی تولید کند که برای ایجاد تصاویر مقطعی استفاده می شود. دستگاه MRI همچنین می تواند تصاویر سه بعدی تولید کند که از زوایای مختلف قابل مشاهده می باشد.

با استفاده از این روش میتوان تصویر بافت های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماری های اعضاء بدن را تشخیص داد. در روش ام آر آی از اشعه ایکس استفاده ای نمیشود و بنابراین نسبت به رادیوگرافی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.

کاربرد ام آر آی

1. مشاهده و تشخیص ناهنجاری‌های مغز و نخاع
2. مشاهده و تشخیص تومورها مانند تومور مغزی، کیست‌ها و سایر ناهنجاری‌ها در قسمت‌های مختلف بدن
3. غربالگری سرطان سینه برای زنانی که در معرض خطر بالای سرطان سینه قرار دارند.
4. صدمات یا ناهنجاری‌های مفاصل مانند پشت و زانو
5. تشخیص انواع خاص مشکلات قلبی
6. تشخیص بیماریکبد و سایر اندام‌های شکمی
7. ارزیابی درد لگن در زنان با عللی از جمله فیبروم و آندومتریوز
8. بررسی ناهنجاری‌های مشکوک رحم در زنان تحت ارزیابی ناباروری زنان

نحوه انجام ام آر آی

اسکنر MRI یک استوانه کوتاه با دو انتها‌ی باز است، بنابراین ابتدا باید روی یک تخت که در داخل اسکنر جا‌به‌جا می‌شود، دراز بکشید و بسته به قسمتی از بدن که اسکن می‌شود، سر یا پا‌ها را وارد اسکنر کنید. در برخی موارد، ممکن است یک قاب روی قسمتی از بدن که اسکن می‌شود (مانند سر یا قفسه سینه) قرار داده شود. این قاب حاوی گیرنده‌هایی است که سیگنال‌های ارسال شده توسط بدن شما را در طول اسکن دریافت می‌کند و می تواند به ایجاد تصویر با کیفیت بهتر کمک کند. یک کامپیوتر برای کار با اسکنر MRI استفاده می‌شود که در اتاقی متفاوت قرار دارد تا آن را از میدان مغناطیسی تولید شده توسط اسکنر دور نگه دارد.

برای جلوگیری از تار شدن تصاویر، بسیار مهم است که بخشی از بدن خود را که اسکن می‌شود در تمام طول اسکن، ثابت نگه دارید. یک اسکن ممکن است از چند ثانیه تا ۳ یا ۴ دقیقه طول بکشد. ممکن است از شما خواسته شود که در طول اسکن‌های کوتاه، نفس خود را حبس کنید. بسته به اندازه‌ی ناحیه‌ای که اسکن می‌شود و تعداد عکس‌هایی که گرفته خواهد شد، کل فرآیند ۱۵ تا ۹۰ دقیقه به‌طول می‌انجامد.

اقدامات قبل از اجرای ام‌ آر‌ آی

ام‌آر‌آی نیز مانند هر آزمایش دیگری می‌تواند در کنار مزیت‌هایی که دارد، برخی عوارض و محدودیت‌ها هم داشته باشد. در صورتی که هر یک از موارد زیر در شما وجود دارد، لازم است قبل از انجام ام آر آی آن را با پزشک خود در میان بگذارید:

• هرگونه مشکل سلامتی مثل بیماری‌های کلیوی یا کبدی
• هرگونه جراحی که اخیراً انجام شده باشد.
• حساسیت به غذا یا دارویی خاص
• ابتلا به هرگونه بیماری نظیر آسم
• بارداری یا احتمال بارداری
• شیردهی

به دلیل اینکه برای انجام ام آر آی، بیمار درون یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد، وجود اجسام فلزی ممکن است موجب اختلال و حتی خطر شوند، از این رو در صورت داشتن سمعک، باتری یا دریچه مصنوعی قلب، کاشت حلزون گوش، پلاتین در بدن و …. حتماً پزشک را آگاه کنید. همچنین باید از همراه داشتن وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه، زیور آلات، کارت اعتباری و … خودداری کنید.

چه کسانی نباید ام آر آی شوند؟

همان‌طور که گفتیم MRI از امواج مغناطیسی استفاده می‌کند، از‌این‌رو برای همه مناسب نیست. در ادامه لیستی از افرادی که نمی‌تواندد ام آر ای انجام دهند را آورده‌ایم:

۱. افرادی که ایمپلنت یا تراشه فلزی دارند.

بیمارانی که هر نوع ماده فلزی در بدن خود دارند باید این موضوع را قبل از معاینه با پزشک خود در میان بگذارند یا اینکه اپراتور MRI را از این مسئله مطلع کنند. فراموش نکنید دستگاه MRI مثل یک آهنربای بزرگ است، بدیهی است که با یک شیء فلزی در بدنتان نمی‌توانید وارد این دستگاه بشوید. مواد و تراشه‌های فلزی، گیره‌های جراحی یا مواد خارجی (مفاصل مصنوعی، صفحات استخوان فلزی، دستگاه‌های مصنوعی و غیره) می‌توانند تصاویر به دست آمده از اسکنر MRI را به‌شدت مخدوش کرده و نتایج را تحت تأثیر قرار دهند.
بیمارانی که ضربان‌ساز قلب، ایمپلنت‌های فلزی یا تراشه و گیره‌های فلزی در داخل و اطراف کره چشم خود دارند نمی‌توانند توسط MRI اسکن شوند، به این دلیل که ممکن است آهنربای دستگاه فلز موجود در این نواحی را به حرکت در آورد. علاوه بر این بیماران دارای دریچه قلب مصنوعی، ایمپلنت‌های فلزی گوش، تکه‌های گلوله، پمپ شیمی‌درمانی یا پمپ انسولین هم نباید از MRI استفاده کنند.

۲. افراد مبتلا به کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته)

در حین انجام MRI بیمار در یک فضای بسته در داخل لوله مغناطیسی دراز می‌کشد. ممکن است برخی بیماران طی این مرحله، احساس ترس و وحشت از فضای بسته را تجربه کنند؛ بنابراین کسانی که هرگونه سابقه کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) دارند، باید این موضوع را به پزشک و همچنین به پرسنل رادیولوژی اطلاع دهند. می‌توان برای کاهش و تسکین این احساس، قبل از MRI آرام‌بخش ملایم به بیمار داد. مرسوم است که در هنگام MRI اپراتور دستگاه در دسترس بیمار باشد. علاوه بر این، معمولاً یک وسیله ارتباطی با پرسنل MRI، مثلاً یک زنگ، در اختیار بیمار قرار می‌گیرد. درصورتی‌که بیمار نتواند اسکن را تحمل کند می‌تواند با استفاده از این زنگ با پرسنل ارتباط برقرار کند.

تفسیر نتایج ام آر آی

پزشکی که برای تفسیر تصاویر MRI آموزش دیده است ( رادیولوژیست ) تصاویر گرفته شده از شما را آنالیز کرده و به پزشک شما گزارش می‌دهد. پزشک شما هر مطلب مهمی را با شما در میان گذاشته و مراحل را با شما پیش می‌برد.

هزینه ام آر آی

هزینه ام آر آی با توجه به عواملی مانند نوع ام آر آی، نوع بیمه و… تعیین می گردد

عوارض و خطرات ام آر آی

به‌دلیل اینکه از امواج رادیویی در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی استفاده می‌شود، عوارض ام ار ای معمولاً قابل توجه نیست. اگرچه گاهی اوقات رنگ کنتراست (حاجب) می‌تواند عوارض جانبی مانند بثورات پوستی، سردرد و سرگیجه ایجاد کند.