اطلاعاتی درباره بکارگیری امواج اولتراسوند در تشخیص بیماری ها

بیماری به ناهنجاری در بدن یا روان می‌گویند که به‌علت ناراحتی، اختلال عملکرد یا تنش در بیمار یا سایر افراد مرتبط با او ایجاد می‌گردد. یکی از روشهای تشخیص بیماری ها سونوگرافی می باشد. سونوگرافی نوعی روش تصویربرداری است که در حوزه پزشکی استفاده می‌شود. در این روش تصویربرداری، امواج فراصوتی با فرکانس بالا کاربرد دارد، بنابراین مضرات احتمالی سایر روش‌های تصویربرداری را که در آن از اشعه ایکس استفاده می‌شود، ندارد. بخشی از دستگاه به نام پروب روی بدن بیمار قرار می‌گیرد.

امواج فراصوتی با قرار گرفتن پروب روی بدن به داخل بدن و به سمت عضو مورد نظر ارسال می‌شود. امواج فراصوتی بازگشتی توسط دستگاه دریافت و پروسسورهای موجود در آن با استفاده از رایانه و نرم‌افزارهای تخصصی، امواج فراصوتی دریافتی را به تصویر تبدیل می‌کنند. به این ترتیب تصاویری از اعضای داخلی بدن بیمار تهیه می‌شود که در تشخیص به پزشک کمک بسیار زیادی می‌کند.

کاربردهای امواج اولتراسوند

سونوگرافی در تشخیص طیف متنوعی از عارضه‌ها و ارزیابی آسیب اعضای بدن بر اثر بیماری کاربرد دارد و به پزشکان در ارزیابی علائمی همچون موارد زیر کمک می‌کند:

• درد
• تورم
• عفونت

همچنین از سونوگرافی در موارد زیر نیز استفاده می‌شود:

• هدایت روش‌هایی همچون سوزن بیوپسی، سوزن‌هایی که برای نمونه‌برداری سلولی از ناحیه غیر عادی برای آزمایش لاپاروسکوپی انجام می‌شود.
• تصویربرداری از پستان و هدایت بیوپسی سرطان پستان
• تشخیص برخی از بیماری‌های قلبی شامل مشکلات دریچه و ناراحتی قلبی و ارزیابی آسیب‌های بعد از حمله قلبی.
• تشخیص امکان وجود عفونت‌های لگنی
• مشخص شدن مشکلات ساختاری رحم
• امکان تشخیص تومورهای لگنی
• بررسی وجود یا عدم وجود کیست‌
• بررسی وجود تومورهای فیبروئیدی

سونوگرافی داپلر به پزشک به تشخیص و ارزیابی موارد زیر کمک می‌کند:

• انسداد جریان خون (مانند لخته شدن)
• تنگ شدن عروق
• تومورها و ناهنجاری ‌های عروقی مادرزادی
• کاهش و یا قطع جریان خون به برخی اعضای بدن
• وجود کالکشن های عفونی و تخلیه آنها
• در بعضی موارد که شخص، دارای علائم التهاب آپاندیس یا پاره شدن زائده آپاندیس باشد پزشک دستور سونوگرافی شکم و لگن اورژانسی می‌دهند.

مزایای استفاده از امواج اولتراسوند

سونوگرافی با مزایای بسیاری همراه است:

1. معمولاً بدون درد هستند و نیازی به سوزن، تزریق و برش ندارند.
2. بیماران در معرض تشعشعات یونیزه کننده قرار نمی‌گیرند.
3. سونوگرافی تصاویری از بافت‌های نرمی فراهم می‌کند که در اشعه X به خوبی نمایش داده نمی‌شوند.
4. سونوگرافی به طور گسترده در دسترس است و ارزان‌تر از سایر روش‌ها است.

انواع سونوگرافی

1. سونوگرافی واژینال : این سونوگرافی برای تولید تصاویر از داخل واژن مورد استفاده قرار می گیرد که معمولاً در ماه های اولیه بارداری انجام می شود.
2. سونوگرافی معمولی: از این سونوگرافی در نواحی مختلف بدن استفاده می شود و همچنین برای تولید تصاویر دو بعدی از جنین مورد استفاده قرار می گیرد.
3. سونوگرافی تخصصی: این سونوگرافی مانند سونوگرافی معمولی است اما معمولاً برای مشکلی خاصی از آن استفاده می شود و تجهیزات آن پیشرفته تر است.
4. سونوگرافی رنگی یا کالر داپلر: این سونوگرافی تصاویری را از اجسام متحرک مانند سلول های خونی تهیه می کند .
5. سونوگرافی سه بعدی: از این سونوگرافی برای تهیه تصاویر سه بعدی از جنین در حال رشد استفاده می شود و با استفاده از پروپ های مخصوص انجام می شود.
6. سونوگرافی 4 بعدی یا 3 بعدی داینامیک: این سونوگرافی برای دیدن صورت و حرکات جنین استفاده می شود که با استفاده از پروپ های مخصوص انجام می شود.
7. اکوکاردیوگرافی جنینی: از این روش برای ارزیابی مشکلات نقص قلب مادرزادی می باشد و با استفاده از امواج اولتراسوند آناتومی و عملکرد قلب جنین را مورد بررسی قرار می دهند.

آمادگی جهت سونوگرافی

آماده سازی برای انجام سونوگرافی به نوع سونوگرافی بسته دارد. برای برخی از موارد، پزشک از بیمار می‌خواهد که از ۱۲ ساعت قبل از سونوگرافی ناشتا باشد. در این مدت نباید غذایی خورده شود و یا مایعات نوشیده شود. در دیگر موارد از بیمار خواسته می‌شود که تا ۲ ساعت قبل از سونوگرافی تا ۶ لیوان آب بنوشد و در این مدت از دفع ادرار خودداری کند. در این شرایط تا زمانی که سونوگرافی انجام می‌شود، مثانه باید پر باشد.

عوارض امواج اولتراسوند

سونوگرافی را می‌توان عکس‌برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج آسیب‌زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می‌شود و به اعضای داخلی بدن نمی‌رسد.

• رایج ترین اقدامات مراکز تصویربرداری(سونوگرافی و رادیولوژی)
  تاریخ انتشار : 1400-04-27تاریخ بروز رسانی : 1402-09-25